Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի 9-րդ տարելիցը. հիշողություն, վերլուծություն և հետևություններ
2016 թվականի ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը սկսվեց Հայաստանի և Արցախի նորագույն պատմության ամենաողբերգական իրադարձություններից մեկը՝ Ապրիլյան քառօրյա պատերազմը։ Ադրբեջանական զինված ուժերը լայնածավալ ռազմական գործողություններ ձեռնարկեցին Արցախի Հանրապետության հետ շփման գծի ողջ երկայնքով՝ կիրառելով ծանր հրետանի, տանկեր, անօդաչու թռչող սարքեր և ռազմական ուղղաթիռներ։ Պատերազմը տևեց մինչև ապրիլի 5-ը՝ թողնելով հարյուրավոր զոհեր և անդառնալի կորուստներ։
Պատերազմի ընթացքը և հետևանքները
Ապրիլյան պատերազմն առավել թեժ էր հարավային՝ Հադրութի, և հյուսիսարևելյան՝ Մարտակերտի ուղղություններով։ Ադրբեջանական ուժերը ոչ միայն հարձակվեցին հայկական դիրքերի վրա, այլև թիրախավորեցին խաղաղ բնակավայրերը։
Մարտունու շրջանի Զորավան գյուղում ադրբեջանական հրետակոծության հետևանքով զոհվեց 12-ամյա Վաղինակ Գրիգորյանը, վիրավորվեցին երկու այլ երեխաներ։ Այս և այլ դեպքերը դարձան ադրբեջանական ագրեսիայի անմեղ զոհերի խորհրդանիշ։
Հայկական կողմը մեծ կորուստներ կրեց, սակայն, չնայած թվային առավելությանը, ադրբեջանական ուժերը չկարողացան հասնել իրենց ռազմավարական նպատակներին։ Հայ զինվորականները, կամավորները և պահեստազորի զինծառայողները մեծ խիզախությամբ կանգնեցին հայրենիքի պաշտպանության դիրքերում՝ թույլ չտալով հակառակորդին խորանալ հայկական տարածքներում։
Ապրիլյան պատերազմի դասերը
Ապրիլյան պատերազմը ծանր հիշողություն թողեց, բայց նաև կարևոր դասեր տվեց հայկական կողմին։ Այն ընդգծեց ազգային անվտանգության և պաշտպանունակության զարգացման անհրաժեշտությունը, ցույց տվեց, որ ժամանակակից պատերազմում ոչ միայն թվային առավելությունն է վճռորոշ, այլև ռազմական տեխնոլոգիաների կիրառումը, մարտավարական պլանավորումը և զորքերի պատրաստվածությունը։
Այս պատերազմը նաև ընդգծեց միջազգային հանրության անտարբերությունը՝ չնայած բազմաթիվ ապացույցներին, որ ադրբեջանական կողմը խախտում էր հրադադարի պայմանավորվածությունները և պատերազմի ընթացքում պատերազմական հանցագործություններ էր գործում։
Նոր մարտահրավերներ և ապագայի տեսլական
Ինը տարի անց հայ ժողովուրդը դեռևս վերապրում է այդ օրերի ցավը։ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո տարածաշրջանային անվտանգային միջավայրը կտրուկ փոխվեց, և Հայաստանի ու Արցախի առջև ծառացան նոր մարտահրավերներ։ Սակայն ապրիլյան պատերազմը դարձավ այն փորձությունը, որը հայությանը ցույց տվեց, որ ազգային միասնությունն ու համախմբվածությունը վճռորոշ դեր են խաղում երկրի պաշտպանության գործում։
Այսօր, երբ նշում ենք Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի 9-րդ տարելիցը, մեր պարտքն է ոչ միայն հարգել զոհվածների հիշատակը, այլև հետևություններ անել, վերաարժևորել մեր անվտանգային քաղաքականությունը և շարունակել ուժեղացնել մեր պաշտպանական համակարգը։
Հավերժ փառք մեր հերոսներին։