Իլհամ Ալիևը շարունակում է սպառնալ․ «Թրամփի ուղին» կբերի՞ խաղաղություն
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը նորից ակնարկել է, որ Հայաստանն իրավունք չունի հետ կանգնելու Վաշինգտոնում ստորագրված փաստաթղթերից։ Նրա հայտարարությունը կրկին վկայում է, որ տարածաշրջանում ուժերի հավասարակշռությունը այսօր հիմնականում Բաքվի օգտին է։
Ալիևը սպառնացել է, որ եթե հաջորդ տարի կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններից հետո Հայաստանի ապագա կառավարությունը կասկածի տակ դնի այդ պայմանավորվածությունները, Բաքուն «համարժեք պատասխան» կտա։ Նա ընդգծել է, որ խոսքը ոչ թե Փաշինյանի հետ համաձայնության մասին է, այլ երկու պետությունների միջև կնքված փաստաթղթի մասին։
Նախագահի հայտարարությունները կարևոր հարցեր են առաջացնում․ ի՞նչն է ավելի կարևոր՝ պահպանել Հայաստանի ինքնիշխանությունը՝ անկախ արտաքին ճնշումներից, թե՞ հետևել միջազգային պայմանավորվածություններին՝ վտանգելով երկրի ապագա քաղաքական ազատությունը։ Ալիևը նաև ակնարկել է, որ Հայաստանի Սահմանադրությունում փոփոխություններ կլինեն, և արտասահմանյան միջամտությունը կարող է խաթարել արդեն ձեռք բերված համաձայնությունները։
Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու Ալիևը ստորագրել են 7 կետից բաղկացած համատեղ հռչակագիր, որով Սյունիքի մարզով անցնող ռազմավարական ճանապարհը՝ «Թրամփի ուղին» (TRIPP), Ադրբեջանին կապահովի Նախիջևանի հետ։ Ճանապարհը ԱՄՆ-ին է տրամադրվում 99 տարով՝ երկարաձգման հնարավորությամբ։ Այս փաստերը առաջացնում են կարևոր հարցեր։ Կարո՞ղ է Հայաստանի քաղաքական ինքնիշխանությունը պահպանվել, եթե արտաքին ճնշումները և սպառնալիքները դարձան որոշումների գործոն։ Ինչպիսի՞ն կլինի Հայաստանի ապագա կառավարության դիրքորոշումը այս ճանապարհի և միջազգային պարտավորությունների նկատմամբ։ Եվ վերջապես, արդյոք «խաղաղության գինը» կարող է արդարացնել երկրի անվտանգությունն ու ինքնիշխանությունը։
Հատկանշական է, որ վերոնշյալ նախաստորագրումից հետո սա Ալիևի առաջին նման հայտարարությունը չէ։ Ալիևը օգոստոսի 21-ին մեկ ժամանոց ելույթ էր ունեցել օկուպացված Քարվաճառում։ Այս ելույթում նա մի քանի անգամ հայ ժողովրդի նկատմամբ կիրառել է «թշնամի» տերմինը։
Մենք թշնամուց վրեժ լուծեցինք մարտադաշտում։ Մենք կրկին ցուցադրեցինք մեր ժողովրդի մեծությունը։ Մենք նրանց հետ չվարվեցինք այնպես, ինչպես նրանք՝ մեզ հետ։ Եթե որևէ մեկի հիվանդ ուղեղում ծագի Ադրբեջանի դեմ սադրանք կատարելու մտադրություն, կարծում եմ՝ կրկին կզղջան դրա համար։ Այսուհետ մենք ապրելու ենք որպես հաղթանակած ժողովուրդ և հաղթանակած պետություն։ Մենք շարունակում ենք հզորացնել մեր ռազմական ներուժը։ Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմից հետո մենք հազարավորներով ավելացրել ենք մեր հատուկ նշանակության ուժերի թիվը թե՛ Կասպից ծովում, թե՛ մյուս բոլոր զինված ուժերում։ Ես չեմ ցանկանում նշել հստակ թիվը, բայց այն մեծ է։ Ստեղծվել են նոր կոմանդո ուժեր։
Նման հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ Ալիևը ու իր վարչախումբը շարունակելու է այն նույն քաղաքականությունը, ինչ մինչ այդ էր։ Սրան զուգահեռ՝ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ 2026 թվականի պետբյուջեում պաշտպանական ծախսերի էական աճ, հավանաբար, չի լինի։ Ավելի վաղ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը նշել էր, որ Վաշինգտոնում Ադրբեջանի հետ նախաստորագրված խաղաղության համաձայնագրի ֆոնին կառավարությունը նախատեսում է 2026 թվականի բյուջեում նվազեցնել պաշտպանական ծախսերի մասնաբաժինը 2025 թվականի համեմատ։