Հայ-ամերիկյան համատեղ երկաթուղու հարց է քննարկվում
Ազգային ժողովում արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը հայտարարեց, որ ինտենսիվացել են Հայաստանի և ԱՄՆ-ի միջև քննարկումները հայաստանյան երկաթուղու և ենթակառուցվածքների շուրջ։ Այս հայտարարությունն առաջացնում է ոչ միայն հետաքրքրություն, այլև մի շարք հարցեր, որոնք առանց պատասխանների չեն կարող չթողնել հանրային դաշտը։
Առաջին հերթին՝ Հայաստանի տարածքում երկաթուղային ենթակառուցվածքների հարցը տարիներ շարունակ եղել է Ռուսաստանի վերահսկողության ներքո։ «Հարավկովկասյան երկաթուղին» ռուսական «Ռուսական երկաթուղիներ»-ի դուստր ձեռնարկություն է, և այս պայմաններում դժվար է պատկերացնել, որ ամերիկյան կողմը առանց Մոսկվայի գործոնի կարող է ներգրավվել նախագծի իրագործման մեջ։ Սա ենթադրում է լուրջ քաղաքական հակասություններ։
Երկրորդ՝ Միրզոյանը շեշտեց ապաշրջափակման անհրաժեշտությունը։ Իրոք, Հայաստանը տասնամյակներ շարունակ փակ է եղել տարածաշրջանային կապուղիներից։ Սակայն պետք է արձանագրել, որ ապաշրջափակումը առաջին հերթին պայմանավորված է Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հարաբերություններով, և ԱՄՆ-ի հետ երկաթուղային նախագիծը, որքան էլ խոստումնալից հնչի, առայժմ չի լուծում այդ հիմնախնդիրը։ Այլ կերպ ասած՝ առանց հարևանների համաձայնության Հայաստանը չի կարող դառնալ լիարժեք տրանսպորտային հանգույց։
Երրորդ՝ տեխնիկական և ֆինանսական կողմերը։ Նոր երկաթուղային ցանց կառուցելը չափազանց ծախսատար է, իսկ առկա ուղիների արդիականացումը նույնպես մեծ ներդրումներ է պահանջում։ Այս փուլում որևէ հստակություն չկա՝ արդյոք ամերիկյան կողմը պատրաստ է իրական ներդրումների, թե խոսքը խորհրդատվական և ուսումնասիրական մակարդակի մասին է։
Այս հայտարարությունը, որքան էլ դրական ընկալվի Հայաստանի ապաշրջափակման համատեքստում, չի կարող դիտվել իբրև լուծում։ Այստեղ դեռ բաց են մնում մի քանի հիմնարար հարցեր․
— Ի՞նչ դիրքորոշում կունենան Ռուսաստանը և Իրանը,
— Կհամաձայնե՞ն արդյոք Ադրբեջանն ու Թուրքիան ապաշրջափակման պայմանների շուրջ,
— Իսկ ԱՄՆ-ը պատրաստվո՞ւմ է միայն քաղաքական աջակցություն ցուցաբերել, թե՞ նաև ֆինանսավորում։