Մաքսային մուտքերը նվազել են՝ պայմանավորված ներմուծման կրճատմամբ

2024 թվականին Հայաստանի մաքսային մարմինների կողմից հավաքագրված հարկերն ու տուրքերը կրճատվել են շուրջ 15%-ով։ Սրա մասին Ազգային ժողովում հայտարարեց Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահ Էդուարդ Հակոբյանը՝ ներկայացնելով 2023 թվականի պետբյուջեի կատարողականը։

Թեև ընդհանուր հարկային մուտքերը աճել են՝ հասնելով 2 տրլն 391 մլրդ դրամի (աճը՝ 7.6%), մաքսային եկամուտների կրճատումը նկատելի է։ Ըստ Հակոբյանի՝ պատճառը ավտոմեքենաների և ծխախոտի ներմուծման զգալի նվազումն է, ինչի հետևանքով նվազել է նաև գանձվող հարկերի չափը։

Հակոբյանը նշեց, որ 2023-ին ավտոմեքենաների ներմուծումն արտասովոր բարձր էր, գրեթե կրկնապատկվել էր նախորդ տարվա համեմատ։ Սակայն 2024-ին այն կտրուկ նվազել է՝ պայմանավորված մի քանի գործոնով։ Մասնավորապես՝ Ռուսաստանում հոկտեմբերի 1-ից բարձրացել է ավտոմեքենաների օգտահանման վճարը (70%-ից՝ 85%)։ Այն շարունակական աճ է ունենալու մինչև 2030 թվականը։ Բացի այդ, Վրաստանում, ըստ Հակոբյանի, կիրառվել են ներմուծումը սահմանափակող միջոցներ, թեև մանրամասներ նա չհայտնեց։

Մաքսային եկամուտների կրճատումը արտահայտվել է նաև ավելացված արժեքի հարկի հավաքագրման տվյալներում։ 2024-ին ԱԱՀ-ի ընդհանուր ծավալը կազմել է 755.9 մլրդ դրամ՝ նվազելով 1.5%-ով։ Մասնավորապես, ներմուծման գծով ԱԱՀ-ն նվազել է 15.8%-ով կամ 81.8 մլրդ դրամով։ Մինչդեռ տեղական արտադրանքի համար վճարված ԱԱՀ-ն աճել է 28.2%-ով՝ հասնելով 70.4 մլրդ դրամի աճի։

ՊԵԿ-ի և վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ ծխախոտի ներմուծումը 2024-ին նվազել է 30%-ով կամ 13.7 մլն դոլարով։ Մարդատար ավտոմեքենաների ներմուծումը նվազել է 798 մլն դոլարով կամ 60%-ով՝ 2023-ի համեմատ։ Հիշեցնենք, որ հունիսի 1-ից սպասարկումն իրականացվում է շուրջօրյա՝ 24/7 ռեժիմով: Սա նշանակում է, որ Հայաստանից արտահանվող ապրանքների մաքսային ձևակերպումները և ապրանքների բացթողումները հնարավոր է անել ոչ միայն աշխատանքային ժամերին, այլև ցանկացած ժամի, նույնիսկ հանգստյան օրերին: Այս փոփոխությունը վերաբերում է նաև ԵԱՏՄ երկրներ արտահանվող ապրանքներին։