Ջրաչափերի հաշվարկման գործընթացները՝ քաղաքացիների դժգոհության կենտրոնում

Վերջին տարիներին Հայաստանի Հանրապետությունում ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտում գործող «Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը բազմիցս դարձել է քննարկման առարկա՝ կապված իր բաժանորդներին մատուցվող ծառայությունների հետ։ Հասարակության շրջանում անընդհատ քննարկվում են ջրաչափերի ցուցմունքների գրանցման և վճարման հաշիվների հաշվարկման գործընթացները։

Ըստ Հայաստանի Հանրապետության Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի 2016 թվականի նոյեմբերի 30-ին ընդունված թիվ 378-Ն որոշման՝ «Վեոլիա Ջուր» ընկերության և նրա բաժանորդների միջև հարաբերությունները կարգավորվում են խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման ծառայությունների մատուցման կանոններով։

Սակայն այս օրենսդրական դրույթները, որոնք ուղղված են բաժանորդների իրավունքների պաշտպանությանը, գործնականում հաճախ ենթարկվում են խախտումների։ Բաժանորդներին առաջարկվում է ինքնուրույն լուսանկարել ցուցմունքները և ուղարկել դրանք առցանց, ինչը ժամանակի ընթացքում վերածվել է գործելակերպի։ Հենց այս իրավիճակը առաջացրել է բազմաթիվ հարցադրումներ․ եթե օրենքը սահմանում է, որ ցուցմունքների գրանցումը մատակարարի պատասխանատվությունն է, ապա ինչո՞ւ է այն իրականացնում բաժանորդը։

Մեր հարցմանն ի պտասխան «Վեոլիա Ջուր»-ը նշեց, որ եթե տեսուչը չի կարող մուտք գործել բաժանորդի տարածք, ցուցմունքների ստուգումը կարող է կատարվել նաև հեռախոսազանգով կամ էլեկտրոնային եղանակով:

Առևտրային հաշվառքի սարքը բաժանորդի սեփականություն հանդիսացող կամ այլ իրավական հիմքով տիրապետվող տարածքում տեղակայված լինելու դեպքում առևտրային հաշվառքի սարքի ցուցմունքի գրանցումը կատարում է մատակարարի ներկայացուցիչը՝ ծառայողական վկայականը ներկայացնելուց հետո Բաժանորդի սեփականություն հանդիսացող կամ այլ իրավական հիմքով տիրապետվող տարածք մուտք գործելու եղանակով կամ Առևտրային հաշվառքի սարքի ցուցմունքը հեռախոսազանգով կամ էլեկտրոնային եղանակով ճշտում է մատակարարը կամ հաղորդում է բաժանորդը։ 


Մատակարարի ներկայացուցչի կողմից Բաժանորդի սեփականություն հանդիսացող կամ այլ իրավական հիմքով տիրապետվող տարածք մուտք գործելու եղանակով ցուցմունքի գրանցումը պետք է իրականացվի առնվազն վեց ամիսը մեկ անգամ: 

Սակայն բաժանորդները դժգոհություններ են հայտնում, որ երբեմն ներկայացվող վճարումների հաշիվները չեն համապատասխանում իրական սպառման տվյալներին։ Մի շարք դեպքեր են արձանագրվել, երբ մատակարարը, առանց իրական ցուցմունքների ստուգման, ներկայացրել է ենթադրական վճարումներ՝ հիմնվելով նախորդ ամիսների միջին սպառման վրա։ Սա, ըստ օրենքի, թույլատրվում է միայն այն դեպքում, երբ մատակարարը չի կարողանում մուտք գործել բաժանորդի տարածք, սակայն բաժանորդները պնդում են, որ նման դեպքերում տեսուչներն իրենց մասին ոչ մի տեղեկություն չեն հայտնում։

Սահմանված ժամկետներում և կարգով մատակարարի կողմից առևտրային հաշվառքի սարքի ցուցմունքը գրանցելու անհնարինության փաստարկված հիմնավորման դեպքում մատակարարը հաշվարկում է հաշվարկային ամսում բաժանորդին մատուցված ծառայության պայմանական քանակ՝ հաշվարկային ամսվա օրերի քանակի և բաժանորդին մատուցված ծառայության միջին օրական քանակի հիման վրա։

Արդեն հաջորդ հաշվարկային ամսում գրանցվում է ջրաչափ ճշգրիտ ցուցմունքը, և վճարային գործընթացը նորից կարգավորվում է։ Սակայն այս խնդիրը հիմնականում կարող է առաջանալ վարձով բնակարանների բնակիչների համար։ Եթե նախկին բնակիչները պարբերաբար չեն ուղարկել ջրաչափի տվյալները, հաշվարկային ամսում նոր վարձակալները կարող են խնդիրներ ունենալ՝ վճարելով ինչպես իրենց, այնպես էլ նախկինում այդտեղ ապրած մարդկանց ջրի ծախսերը։

Ընկերությունը նշել է, որ աշխատակիցները պարբերաբար ստուգում են բաժանորդների տվյալները՝ օգտագործելով բջջային հավելվածներ, և տվյալների անճշտությունները բացահայտելու դեպքում կատարում են անհրաժեշտ ճշգրտումներ։ Նրանց աշխատանքը յուրաքանչյուր եռամսյակում ստուգվում է, կատարվում են ամփոփիչ տվյալներ և որոշվում է նրանց աշխատանքի հետագա ընթացքը։

Փաստն այն է, որ այս հարցերը պահանջում են բազմաշերտ լուծումներ՝ իրավական նորմերի ճիշտ կիրառման և բաժանորդների իրավունքների պաշտպանության համատեքստում։